Art & Culture

H πρώτη δίκη ορόσημο για το #MeToo στην Ελλάδα – «Tack» από την πολυβραβευμένη Βάνια Τέρνερ

(Ξένη Δημοσίευση) Ολοκληρώθηκε στις 17 Μαρτίου 2024, το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και η ταινία “Tack” της Βάνιας Τέρνερ, το πρώτο ντοκιμαντέρ για το ελληνικό #MeToo, που προκάλεσε το ενδιαφέρον κοινού και κριτικών, σε παραγωγή Onassis Culture, τιμήθηκε με πέντε βραβεία: Βραβείο του ελληνικού́ τμήματος του WIFT (Women in Film & Television) για την καλύτερη γυναικεία συνεισφορά και παρουσία μπροστά ή πίσω από την κάμερα, Βραβείο της Διεθνής Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου FIPRESCI, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας από την Επιτροπή του Βραβείου Νεότητας των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης, Βραβείο ΕΡΤ με χρηματικό έπαθλο 3.000 €, ενώ απέσπασε και ειδική μνεία στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα Newcomers που συμμετείχε. Παράλληλα, στην ταινία «Λεσβία» της Τζέλης Χατζηδημητρίου που τιμήθηκε με το Onassis Film Award 2022, απονεμήθηκε Βραβείο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου σε πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη του ελληνικού προγράμματος (εξ ημισείας με το «Πανελλήνιον» των Σπύρου Μαντζαβίνου και Κώστα Αντάραχα) και τιμήθηκε και με ειδική μνεία στο Mermaid Award που απονέμεται στην καλύτερη ταινία LGBTQI+ θεματικής του επίσημου προγράμματο

Το «Tack» της Βάνιας Τέρνερ παρακολουθεί την Ολυμπιονίκη Σοφία Μπεκατώρου και την Αμαλία, νεαρή πρωταθλήτρια της ιστιοπλοΐας, να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή μια κομβικής αλλαγής στην ελληνική κοινωνία. Όταν η Σοφία Μπεκατώρου αποκαλύπτει δημόσια τον βιασμό της από ισχυρό παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, πυροδοτεί το κίνημα #MeToo στην Ελλάδα και δίνει τη δύναμη σε δεκάδες γυναίκες να σπάσουν τη δική τους σιωπή. Μία από αυτές είναι η Αμαλία, η οποία αποφασίζει να καταγγείλει τον πρώην προπονητή της για τη συστηματική κακοποίηση που υπέστη από εκείνον ανάμεσα στα 11 και τα 13.

Σοφία Μπεκατώρου & Αμαλία κόντρα στους ανέμους

Το «Tack» παρακολουθεί τις δύο γυναίκες επί δύο χρόνια καταγράφοντας τη ζωή και τον αγώνα τους κατά τη διάρκεια της δίκης-ορόσημο, την πρώτη του ελληνικού #MeToo. Σκίτσα animation ζωντανεύουν τη σκληρή ακροαματική διαδικασία, στη διάρκεια της οποίας η Αμαλία υφίσταται εξαντλητικές καταθέσεις, victim blaming και συνεχείς απόπειρες αμφισβήτησης της αξιοπιστίας της. Ταυτόχρονα η Σοφία έρχεται ξανά αντιμέτωπη με το τραύμα και τη σχέση με τον πατέρα της, ενώ πιέζει για θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Οι δύο γυναίκες συνειδητοποιούν ότι ο αγώνας τους για να αλλάξει η ελληνική κοινωνία, είναι ακόμα στην αρχή. Έτσι, θα χρειαστεί να κάνουν tack, όπως ακριβώς οι ιστιοπλόοι, όταν ελίσσονται ανάμεσα στους αντίθετους ανέμους.

 Η Βάνια Τέρνερ δραματοποιεί τον αγώνα δύο γυναικών για δικαίωση

«Το “Tack” είναι μια πολύ προσωπική καταγραφή της ζωής και του αγώνα δύο γυναικών για δικαίωση. Οι ζωές της Σοφίας και της Αμαλίας διασταυρώνονται όταν η Αμαλία αποφασίζει να στείλει μήνυμα στη Σοφία, λίγες ημέρες μετά τη δημόσια μαρτυρία της για τον βιασμό της από έναν ισχυρό παράγοντα της ιστιοπλοΐας. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα ξεκινά ένας δικαστικός αγώνας εναντίον του πρώην προπονητή της Αμαλίας. Η ταινία ακολουθεί και παρατηρεί τις δύο γυναίκες επί δύο χρόνια περίπλοκων και επώδυνων δικαστικών διαδικασιών» αναφέρει η Βάνια Τέρνερ.

 Ένα «παράθυρο» στον κόσμο του ψυχικού τραύματος  

«Οι ζωές τους στην ταινία εκτυλίσσονται παράλληλα: ‘Άρχισα να κινηματογραφώ τη Σοφία, ενώ γινόταν εθνικό σύμβολο, χωρίς να γνωρίζω τι θα ακολουθήσει κι ενώ το κύμα των καταγγελιών είχε μόλις αρχίσει να ξεδιπλώνεται. Λίγο μετά γνώρισα την Αμαλία και ξεκίνησα να περνάω χρόνο μαζί της και να κινηματογραφώ την ίδια και την οικογένειά της. Αναπτύχθηκε μεγάλη οικειότητα μεταξύ μας, καθώς και με τις οικογένειές τους. Ιδιαίτερα στο διάστημα της δίκης, η κάμερά μου έγινε κατά κάποιον τρόπο αποθετήριο των δικών τους σκέψεων και συναισθημάτων. Έτσι, μου ανοίχτηκε ένα παράθυρο στον κόσμο του σύνθετου ψυχικού τραύματος και στο πώς αυτό επηρεάζει τα θύματα και τους κοντινούς τους ανθρώπους – κανείς δεν μένει αλώβητος όταν γίνεται ένας βιασμός».

 Όχι στον στιγματισμό των θυμάτων

Όμως, όπως σημειώνει η Βάνια Τέρνερ, θέλησε να προχωρήσει και πέρα από τη ζωή των πρωταγωνιστριών, για να αφηγηθεί την ιστορία ενός σαθρού συστήματος ποινικής δικαιοσύνης και πώς αυτό κατακερματίζει τα θύματα. «Μέσα από αυτή την οδυνηρή καταγραφή, ελπίζω να προβληματίσω για την έλλειψη ειδικής εκπαίδευσης των δικαστών και συνηγόρων σε θέματα έμφυλης βίας και παιδικής κακοποίησης, αλλά και την απουσία ενός γενικού πλαισίου προστασίας των θυμάτων. Ελπίζω ακόμα να δημιουργήσω ερωτήματα για το πώς οι σεξιστικές αντιλήψεις, η κυρίαρχη κουλτούρα, η τοξικότητα και η νοσηρότητα απομονώνουν, στιγματίζουν και φιμώνουν τα θύματα, ακόμα και όταν αυτά είναι παιδιά» τονίζει η Βάνια Τέρνερ.