Κόντρα στη ζούγκλα των κρυπτονομισμάτων που λειτουργούν ανεξάρτητα από κυβερνητικές και τραπεζικές αρχές, αρχίζει να διαμορφώνεται η παγκόσμια τάση για την «έκδοση» έγκυρων ψηφιακών νομισμάτων, συνδεδεμένων με τα εθνικά νομίσματα κάθε χώρας, τα οποία θα ελέγχονται από κεντρικές τράπεζες. Η Ευρώπη έχει ανοίξει επίσημα τη συζήτηση για το Ψηφιακό Ευρώ αλλά δεν τρέχει όπως άλλες κυβερνήσεις, που θέλουν να ελέγξουν άμεσα το μαύρο χρήμα και την κερδοσκοπία των κρυπτονομισμάτων.
Το Ψηφιακό Ευρώ: Στόχος για τις Ευρωπαϊκές Χώρες
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει ανακοινώσει ότι εξετάζει σοβαρά τη δημιουργία ενός ψηφιακού ευρώ. Ο στόχος του ψηφιακού ευρώ είναι να παρέχει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρωζώνης ένα ασφαλές και προσβάσιμο ψηφιακό μέσο πληρωμής, το οποίο θα συμπληρώνει τα φυσικά μετρητά. Σύμφωνα με ανακοινώσεις της ΕΚΤ, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο εντός των επόμενων λίγων ετών, εφόσον προχωρήσουν οι απαραίτητες τεχνικές και νομικές προετοιμασίες.
Ο σχεδιασμός ενός ψηφιακού ευρώ γίνεται με σκοπό την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προσαρμογή των ευρωπαϊκών χωρών στη ραγδαία ψηφιοποίηση της οικονομίας. Παράλληλα, το ψηφιακό ευρώ θα λειτουργεί παράλληλα με τα παραδοσιακά μετρητά, χωρίς να τα αντικαθιστά.
Ποιες Χώρες Σχεδιάζουν να Δημιουργήσουν Ψηφιακά Νομίσματα;
Εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αρκετές χώρες εργάζονται πάνω στην ανάπτυξη των δικών τους Ψηφιακών Νομισμάτων Κεντρικής Τράπεζας (CBDCs):
- Κίνα: Ήδη βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο με το ψηφιακό γουάν, το οποίο δοκιμάζεται σε μεγάλες πόλεις. Η Κίνα ήταν η πρώτη χώρα που ξεκίνησε σοβαρά την ανάπτυξη ψηφιακού νομίσματος, με σκοπό να διατηρήσει τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και να μειώσει τη χρήση του δολαρίου.
- Σουηδία: Η Σουηδική Κεντρική Τράπεζα διερευνά τη δημιουργία της e-κορώνας, με σκοπό να μειώσει τη χρήση φυσικών μετρητών, καθώς η Σουηδία είναι μία από τις χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό χρήσης μετρητών.
- Ηνωμένες Πολιτείες: Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μελετά την πιθανότητα δημιουργίας ενός ψηφιακού δολαρίου. Ωστόσο, οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πιο πρώιμο στάδιο από άλλες χώρες, καθώς εξετάζουν τόσο τις τεχνικές όσο και τις νομικές παραμέτρους ενός τέτοιου έργου.
- Βραζιλία και Νιγηρία: Η Βραζιλία αναμένεται να ξεκινήσει τη δική της ψηφιακή ρεάλ, ενώ η Νιγηρία έχει ήδη λανσάρει το e-Naira, που στοχεύει στην προώθηση της χρηματοοικονομικής ένταξης των πολιτών.
Ένα ψηφιακό νόμισμα λειτουργεί μέσα από μια ψηφιακή πλατφόρμα που επιτρέπει συναλλαγές σε ηλεκτρονική μορφή, χωρίς τη φυσική παρουσία χαρτονομισμάτων ή κερμάτων. Στην πράξη, το ψηφιακό νόμισμα ενσωματώνεται σε ένα σύστημα πληρωμών που διαχειρίζεται είτε από μια κεντρική τράπεζα (όπως στην περίπτωση των Ψηφιακών Νομισμάτων Κεντρικής Τράπεζας, CBDCs) είτε από μια πλατφόρμα βασισμένη σε τεχνολογία blockchain.
Τα κύρια βήματα ενός νόμιμου ψηφιακού νομίσματος είναι:
- Εκδότης: Τα ψηφιακά νομίσματα εκδίδονται από τις κεντρικές τράπεζες και έχουν την ίδια αξία με το φυσικό τους αντίστοιχο (π.χ., το ψηφιακό ευρώ θα έχει την ίδια αξία με το χαρτονόμισμα ευρώ). Η κεντρική τράπεζα διατηρεί τον έλεγχο του νομίσματος, ρυθμίζοντας την κυκλοφορία του και διασφαλίζοντας τη σταθερότητά του.
- Διαδικασία Συναλλαγής: Για τη διενέργεια συναλλαγών, οι χρήστες πρέπει να κατεβάσουν μια ειδική εφαρμογή στο κινητό ή στον υπολογιστή τους. Η εφαρμογή λειτουργεί ως ψηφιακό πορτοφόλι που αποθηκεύει το νόμισμα, επιτρέποντας μεταφορές χρημάτων ανάμεσα σε χρήστες ή για πληρωμές σε εμπόρους, με τη βοήθεια ενός μοναδικού αναγνωριστικού.
- Κεντρικά Συστήματα: Σε ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών, κάθε συναλλαγή περνά από το κεντρικό σύστημα της τράπεζας, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την ακρίβεια των πληρωμών.
- Ταυτοποίηση και Ασφάλεια: Κάθε χρήστης περνά από ταυτοποίηση για την αποφυγή παραποίησης και απάτης. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται τεχνικές κρυπτογράφησης για την ασφάλεια των συναλλαγών και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
- Ανιχνευσιμότητα: Επειδή οι συναλλαγές είναι ψηφιακές, καταγράφονται άμεσα, καθιστώντας τις πιο ανιχνεύσιμες σε σχέση με τα φυσικά μετρητά. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του ξεπλύματος χρήματος και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων.
- Άμεση Πρόσβαση: Οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιούν τα ψηφιακά νομίσματα για άμεσες πληρωμές, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη ταχύτητα σε σύγκριση με τις παραδοσιακές τραπεζικές συναλλαγές. Έτσι, το ψηφιακό νόμισμα διευκολύνει πληρωμές και αγορές σε πραγματικό χρόνο.
Οφέλη και Προκλήσεις για τα Ψηφιακά Νομίσματα
Τα ψηφιακά νομίσματα υπόσχονται να αυξήσουν την ταχύτητα, την αποδοτικότητα και την ασφάλεια των χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Ωστόσο, υπάρχουν και προκλήσεις, όπως ζητήματα απορρήτου και ανησυχίες για την απώλεια της μυστικότητας των συναλλαγών.
Ο Έλληνας Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για το Ψηφιακό Νόμισμα
Ο Κωστής Χατζηδάκης εκτιμά ότι το πιθανότερο σενάριο για το μέλλον θα είναι η συνύπαρξη διαφορετικών μέσων πληρωμής (κάρτες, μετρητά και ψηφιακά νομίσματα), με ανοδική τάση των ψηφιακών μέσων πληρωμής. Σημειώνει ότι η εικόνα δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες της ΕΕ, αναφέροντας για παράδειγμα ότι στη Σουηδία τα μετρητά έχουν περιοριστεί στο 5-10% των συναλλαγών, αλλά στη Γερμανία παραμένουν στο 60% και στην Αυστρία υπάρχει κίνημα υπέρ των μετρητών. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, η αξία των πληρωμών με κάρτες ξεπέρασε, έστω οριακά, για πρώτη φορά το 2022, το αντίστοιχο σύνολο των αναλήψεων μετρητών (50,5% έναντι 49,5%).
Χατζηδάκης: Σημειωτόν η Ευρώπη Απέναντι στις Εξελίξεις
«Το θέμα συζητείται στην Ευρώπη, αλλά δεν υπάρχει καμία πρόοδος», λέει ο Έλληνας Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, «οι περισσότερες κυβερνήσεις είναι πάρα πολύ διστακτικές, επικρατεί ευρωσκεπτικισμός και ευρωδειλία. Την ίδια ώρα όμως, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Κίνα προχωρούν. Εμείς τι θα κάνουμε; Θα είμαστε με το κίνημα των μετρητών; Δεν μπορούμε να σταματήσουμε τη γη για να κατέβουμε, ούτε μπορούμε να αποδράσουμε από την πραγματικότητα».
