Η μονογαμία, αυτό το παλιό και για κάποιους καλό μοντέλο σχέσης, είναι σαν την παλιά καλή συνταγή της γιαγιάς: είναι αξιόπιστη, δεν είναι το Kinder έκπληξη αλλά κάποιες φορές θες να δοκιμάσεις κάτι διαφορετικό και ας ενέχει ρίσκο.
Η μονογαμία, αυτό το παλιό και για κάποιους καλό μοντέλο σχέσης, είναι σαν την παλιά καλή συνταγή της γιαγιάς: είναι αξιόπιστη, δεν είναι το Kinder έκπληξη αλλά κάποιες φορές θες να δοκιμάσεις κάτι διαφορετικό και ας ενέχει ρίσκο. Βέβαια, με τη ραγδαία εξέλιξη της κοινωνίας, της τεχνολογίας και των ανθρώπινων αξιών, αναρωτιόμαστε αν οδεύουμε προς το τέλος της, έτσι και αλλιώς σε λίγα χρόνια από σήμερα.
Τι είναι η μονογαμία;
Αρχικά, ας ξεκαθαρίσουμε τι είναι μονογαμία. Είναι η πρακτική ή η κατάσταση του να έχεις έναν μόνο σύντροφο τη φορά. Μοιάζει απλό και οικείο μοντέλο σωστά; Στην πραγματικότητα, έχει τις ρίζες της βαθιά στην ανθρώπινη ιστορία και κουλτούρα. Αλλά γιατί η μονογαμία έγινε για κάποιους στάση ζωής έχετε σκεφτεί ποτέ;
Η εξέλιξη της μονογαμίας
Οι ανθρωπολόγοι και οι βιολόγοι έχουν καταλήξει ότι η μονογαμία εξυπηρετεί διάφορους λόγους. Πρώτον, διευκολύνει στη διαιώνιση του είδους. Συγκεκριμένα, όταν δύο σύντροφοι και γονείς συνεισφέρουν στη φροντίδα των απογόνων τους, οι πιθανότητες υγιούς επιβίωσής τους αυξάνονται τόσο βιολογικά όσο και συναισθηματικά. Δεύτερον, μειώνει τον ανταγωνισμό και τη βία μεταξύ των αρσενικών για την απόκτηση συντρόφων. Τρίτον, δημιουργεί σταθερές κοινωνικές δομές και οικογενειακά πρότυπα με μια μορφή που μας είναι γνωστή από τους γονείς μας και θεωρητικά ξέρουμε πώς να τη διαχειριστούμε.
Οι κοινωνικές αλλαγές
Στην εποχή που ζούμε οι παραδοσιακές αξίες σχετικά με τον γάμο και τις σχέσεις έχουν αρχίσει να αλλάζουν, ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες. Οι νεότερες γενιές φαίνεται να είναι πιο ανοιχτές σε εναλλακτικές μορφές σχέσεων, όπως οι πολυγαμικές και οι ανοιχτές σχέσεις.
Σύμφωνα με έρευνες, ένα σημαντικό ποσοστό των νεότερων ανθρώπων δοκιμάζει ή τουλάχιστον εξετάζει τη δυνατότητα μη μονογαμικών σχέσεων. Αυτό συμβαίνει επειδή οι κοινωνικές πιέσεις για το γάμο και τη μονογαμία μειώνονται και οι άνθρωποι αισθάνονται ελεύθεροι να εξερευνήσουν άλλες μορφές σχέσεων.
Η τεχνολογία και οι εφαρμογές γνωριμιών
Οι εφαρμογές γνωριμιών όπως το Tinder έχουν αλλάξει το παιχνίδι των γνωριμιών και των σχέσεων. Οι εν λόγω πλατφόρμες προσφέρουν ατελείωτες επιλογές και έχουν κάνει πιο εύκολη την αναζήτηση νέων συντρόφων. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι η μονογαμία είναι εκτός «μόδας», αλλά ότι οι επιλογές έχουν αυξηθεί ενώ οι άνθρωποι κάνουν πλέον σε μεγάλο βαθμό απροκάλυπτα αυτό που έχουν ανάγκη και επιθυμούν.
Οι κοινωνικές τάσεις
Οι κοινωνικές τάσεις και οι δημογραφικές αλλαγές συμβάλουν στην μείωση της μονογαμίας. Οι άνθρωποι παντρεύονται σε μεγαλύτερη ηλικία συγκριτικά με παλαιότερες γενιές, ενώ οι στατιστικές δείχνουν αύξηση των διαζυγίων. Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία, κάτι που τους επιτρέπει να επιλέγουν σχέσεις με βάση την προσωπική ικανοποίηση παρά την ανάγκη οικονομικής στήριξης.
Οι ηλικιακές διαφορές στις αντιλήψεις σχετικά με τις σχέσεις είναι επίσης σημαντικές. Οι νεότερες γενιές (Millennials και Gen Z) είναι πιο πιθανό να πειραματιστούν με μη παραδοσιακές μορφές σχέσεων σε σύγκριση με τους Baby Boomers. Οι νέοι μεγαλώνοντας σε ένα περιβάλλον που δίνει έμφαση στην ατομικότητα και την προσωπική ευτυχία, είναι πιο ανοιχτοί στην ιδέα της πολυγαμίας και των ανοιχτών σχέσεων.
Η επιστημονική ανάλυση της μονογαμίας
Ας το δούμε και επιστημονικά. Η βιολογία υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι δεν είναι απόλυτα μονογαμικοί. Το ανθρώπινο DNA φέρει στοιχεία και από μονογαμικές και από πολυγαμικές τάσεις. Κατά συνέπεια η μονογαμία είναι περισσότερο μια κοινωνική κατασκευή παρά μια βιολογική ανάγκη.
Μελέτες δείχνουν ότι η μονογαμία μπορεί να είναι συνδεδεμένη με την ωκυτοκίνη, τη γνωστή «ορμόνη της αγάπης». Η εν λόγω ορμόνη είναι αυτή που ενισχύει τους συναισθηματικούς δεσμούς μεταξύ των συντρόφων. Ωστόσο, η ύπαρξη της εν λόγω ορμόνης δεν σημαίνει ότι είμαστε αναγκασμένοι να είμαστε μονογαμικοί. Απλώς δείχνει ότι έχουμε τη δυνατότητα για βαθιές συναισθηματικές συνδέσεις, αν και εφόσον το επιθυμούμε.
Η πολυγαμία και οι ανοιχτές σχέσεις
Η πρακτική του να έχεις πολλούς συναισθηματικούς ή/και σεξουαλικούς συντρόφους με τη συναίνεση όλων των εμπλεκομένων, έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος. Οι πολυγαμικές σχέσεις απαιτούν ειλικρίνεια, κάτι που δεν είναι εύκολο και αποδεκτό από όλους.
Οι ανοιχτές σχέσεις, όπου τα ζευγάρια συμφωνούν να έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους εκτός της σχέσης τους, είναι επίσης μια μορφή που κερδίζει αποδοχή. Και πάλι, το «κλειδί» είναι η απόλυτη ειλικρίνεια και η ανοιχτή επικοινωνία.
Οι οικονομικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις
Οι απαιτήσεις και οι γρήγοροι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής μπορεί να κάνουν δύσκολη τη διατήρηση μιας μακροχρόνιας, αποκλειστικής σχέσης. Μην ξεχνάμε πως οι πολλαπλές επαγγελματικές υποχρεώσεις, η οικονομική ανασφάλεια και ο ταχύς ρυθμός ζωής μπορούν να επηρεάσουν τις προσωπικές σχέσεις. Η μονογαμία απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό.
Οι επιπτώσεις στις σχέσεις
Οι αλλαγές στις αντιλήψεις και στις κοινωνικές δομές έχουν επιπτώσεις στις σχέσεις. Η αποδοχή των μη παραδοσιακών σχέσεων μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ικανοποίηση για μερικούς, ενώ για άλλους μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση και άγχος. Οι σχέσεις σε κάθε περίπτωση απαιτούν σαφή επικοινωνία και αμοιβαία κατανόηση των αναγκών και των προσδοκιών.
Τελικά τι παίζει με τη μονογαμία;
Προς το παρόν, η μονογαμία φαίνεται να παραμένει το κυρίαρχο μοντέλο σχέσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν και άλλα.
Το ερώτημα αν οδεύουμε προς το τέλος της μονογαμίας δεν έχει στην πραγματικότητα απάντηση. Είναι πιθανό να δούμε σε βάθος χρόνων μια μεγαλύτερη ποικιλομορφία στις σχέσεις και στις μορφές οικογένειας, με τη μονογαμία να αποτελεί απλά μια από τις πολλές επιλογές.
Ανεξαρτήτως του μέλλοντος, το σημαντικό είναι οι σχέσεις να βασίζονται στην αμοιβαία συναίνεση, την ειλικρίνεια και την ανοιχτή επικοινωνία. Είτε επιλέγετε τη μονογαμία, την πολυγαμία ή κάποια άλλη μορφή σχέσης, το κλειδί είναι να βρείτε αυτό που σας κάνει πλήρως ευτυχισμένους και ικανοποιημένους.
Και, τελικά, αν και μπορεί να οδεύουμε προς το τέλος της μονογαμίας όπως την ξέρουμε, ίσως απλά να προχωράμε προς μια νέα εποχή σχέσεων, όπου η ποικιλία και η ατομική ελευθερία έχουν τον πρώτο λόγο που είναι και το ζητούμενο για να είμαστε πρώτα εμείς καλά ως μονάδα ώστε να είμαστε δοτικοί και με τους γύρω μας.
