Κεντρική φωτογραφία : Νατάσα Πανταζοπούλου
Για να απαριθμήσει κάποιος τις βραβεύσεις του, χρειάζεται να πληκτρολογήσει πολλές λέξεις. Θα αναφέρω μόνο στο ότι τιμήθηκε από τη γαλλική Ακαδημία Σαρλ Κρο ως «Καλύτερος ερμηνευτής γαλλικών τραγουδιών».
Ο διεθνής βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος έχει διαγράψει μια εντυπωσιακή πορεία, ως λυρικός ερμηνευτής στα σημαντικότερα θέατρα του κόσμου.
Όσοι γνωρίζουν από όπερα, τον ξεχωρίζουν όχι μόνο για τις μοναδικές φωνητικές του δυνατότητες, αλλά και για τον εντυπωσιακό τρόπο, με τον οποίο δίνει οντότητα σε κάθε ρόλο.
«Ο κουρέας της Σεβίλλης», «Μάκβεθ», «Ντον Τζοβάννι», «Ντον Κάρλος», «Τραβιάτα», « Ο μαγικός αυλός» «Ευγένιος Ονιέγκιν», «Φάουστ», « Άμλετ», «Ένας χορός μεταμφιεσμένων», «Φάλσταφ», «Ο τροβαδούρος», «Σιμόν Μποκκανέγκρα», «Βότσεκ» είναι μόνο μερικές από τις σημαντικές όπερες, όπου το διεθνές και ελληνικό κοινό τον έχει απολαύσει.
Τον Τάση Χριστογιαννόπουλο θα έχουν την τύχη να απολαύσουν σ’ ένα ξεχωριστό πρότζεκτ, στα πλαίσια του Kournos Music Festival, όσοι βρεθούν στις 26 και 27 Αυγούστου στο όμορφο νησί της Λήμνου.
Εμείς μιλήσαμε μαζί του μ’ αφορμή την παράσταση «Σπόροι σε κίνδυνο» για το αν και κατά πόσο η Τέχνη μπορεί να ευαισθητοποιήσει το κοινό σε σχέση με την κλιματική αλλαγή.
Από την κουβέντα μας, δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι σημαντικοί ρόλοι αλλά και σπουδαίοι καλλιτέχνες που τον εμπιστεύτηκαν, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Νίκος Μαμαγκάκης, που τον επηρέασαν τόσο καλλιτεχνικά, όσο και προσωπικά.
26 και 27 Αυγούστου θα συμμετέχετε σ’ ένα ιδιαίτερο πρότζεκ, στη Λήμνο, όπου στα πλαίσια του Κournos Music Festival, θα τραγουδήσετε στην παράσταση «Σπόροι σε κίνδυνο». Πείτε μας δύο λόγια γι’ αυτό.
Ο κίνδυνος είναι δυστυχώς συστατικό στοιχείο του επίγειου βίου μας και δυστυχέστερα με την ανθρώπινη αλόγιστη συμπεριφορά έχει γίνει μια τραγική πραγματικότητα και για τον πλανήτη μας. Όταν μιλάμε για πολιτιστικές εκδηλώσεις, εννοούμε πράξεις οι οποίες δείχνουν αλλά και προτείνουν πολιτισμό, προτείνουν τρόπο ύπαρξης. Οι σχετικές εκδηλώσεις του φετινού φεστιβάλ με το τραγικά καυτό καλοκαίρι είναι δυνατότητες να ενώσουμε τη φωνή μας με τη φωνή της φύσης. Να αφουγκραστούμε τη γη, τους σπόρους οι οποίοι ευτυχώς φέρουν μέσα τους την δυνατότητα αναγέννησης και μεταμόρφωσης.
Πώς η κλασική μουσική συνδέεται με το ζήτημα των σπόρων που απειλούνται;
Η κλασική μουσική, η μουσική γενικά και η τέχνη γενικότερα συνδέεται με όλες τις πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας. Η κλασική μουσική καλλιεργείται και καλλιεργεί, απαιτεί αφοσίωση, εργασία, σεβασμό και αγάπη. Μπορεί να είναι μια ελάχιστη χειρονομία φροντίδας για κάθε απειλούμενο σπόρο, της φύσης ή του ανθρώπου.
Μπορεί η Τέχνη να κινητοποιήσει το κοινό σε σημαντικά ζητήματα, όπως αυτό της προστασίας του περιβάλλοντος;
Και μπορεί και οφείλει. Η Τέχνη είναι επίσης περιβάλλον, εσωτερικό και εξωτερικό. Δρα και απευθύνεται σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα. Ενθουσιάζει, εμπνέει, γαληνεύει, ξεσηκώνει, προτείνει, διερωτάται, αμφισβητεί, ονειρεύεται, κινητοποιεί. Αρκεί να υπάρχει θέληση και διάθεση επικοινωνίας από την πλευρά του ακροατή και όχι μόνο ζητούμενο διασκέδασης.
Ποια είναι η καθημερινή ρουτίνα ενός καλλιτέχνη που έρχεται αντιμέτωπος με κάτι τόσο απαιτητικό στη σκηνή, όπως εσείς;
Είναι όμοια με την ρουτίνα του κάθε ανθρώπου που χειρίζεται τις ανάγκες του βίου του με σεβασμό και ταπεινότητα. Πολλή μελέτη, καλή φυσική κατάσταση, καλή φροντίδα σώματος και πνεύματος, εσωτερική δουλειά, καλή ξεκούραση. Ενίοτε με περιόδους ασκητισμού ενίοτε με ρυθμούς περισσότερο χαλαρούς.
Ποιες διαφορές με εσάς που ασχολείστε με την κλασική μουσική σε σχέση με τους υπόλοιπους τραγουδιστές;
Μια πολύ βασική διαφορά είναι ότι εμείς δεν τραγουδάμε με μικρόφωνο όποτε χρειαζόμαστε μια τεχνική που να ανταποκρίνεται η φωνή μας στους μεγάλους συναυλιακούς χώρους και στα θέατρα καθώς και στο μέγεθος της ορχήστρας και της χορωδίας. Η κλασική μουσική είναι πλέον ο μόνος χώρος όπου κανείς μπορεί να νιώθει τις δονήσεις της μουσικής φυσικά, απευθείας στο σώμα του χωρίς την μεσολάβηση ηλεκτρικών και τεχνικών μέσων. Κατόπιν υπάρχουν διάφορες αισθητικής ανάλογα με το είδος μουσικής που υπηρετεί ο καθένας και ο τρόπος που επιλέγει.
Το ελληνικό κοινό έχει εξοικειωθεί με την όπερα ή συνεχίζει να είναι ένα είδος για μια συγκεκριμένη μερίδα του κόσμου;
Η όπερα είναι ένα είδος τελετουργικό, μάλλον μυστηριακό. Έχει κάποια στάδια μύησης. Ταυτόχρονα είναι ιδιαίτερα άμεση, γοητευτική, συναρπαστική και εντυπωσιακή και ως ακρόαμα και ως θέαμα. Προτείνει σχέση με τον ακροατή, ζητά ενεργητική στάση από εκείνον. Έτσι λοιπόν έχει το κοινό της, το διατηρεί και κατά καιρούς το αυξάνει.. Στην Ελλάδα μέτρα ήδη ιστορία σχεδόν δυο αιώνων και εξακολουθεί να αναπτύσσεται.
Έχετε διαγράψει μια λαμπρή πορεία στο εξωτερικό. Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα εκεί για έναν επαγγελματία τραγουδιστή της όπερας ; Στη χώρα μας υπάρχουν οι αντίστοιχες ευκαιρίες;
Για τους λυρικούς τραγουδιστές στο εξωτερικό υπάρχουν πολύ περισσότερες ευκαιρίες και δυνατότητες εργασίας και ανάπτυξης για τον απλούστατο λόγο ότι η όπερα έχει μεγαλύτερη ιστορία και παράδοση όποτε εκτιμάται εργασιακά περισσότερο απ’ όσο στον τόπο μας. Στη Ελλάδα υπάρχει πλουσιότατο καλλιτεχνικό δυναμικό αλλά μικρή πολιτική βούληση και δυστυχώς μόνο η Λυρική Σκηνή ως οργανισμός. Τι να πρωτοπρολάβει…
Έχετε πρωταγωνιστήσει σε πάρα πολλούς ρόλους για βαρύτονους ερμηνευτές. Ξεχωρίζετε κάποιον από αυτούς;
Όχι…με βαθύ σεβασμό και αγάπη για όλους τους ρόλους που με αξίωσε ο Θεός να συναντηθώ, δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιον…Δηλαδή θα ήταν άδικο και ασεβές για τους υπόλοιπους. Όσο όμως σας απαντώ δεν μπορώ να αρνηθώ τη γοητεία και το μεγαλείο του Μάκβεθ, του Ιάγου, του Φάλσταφ, του Βότσεκ, του Ντον Τζιοβάνι και αναγκαστικά σταματώ γιατί η λίστα είναι ατελείωτη.
Πείτε μας δύο λόγια για τη γνωριμία σας με τον Μάνο Χατζιδάκι. Τι θυμάστε από εκείνον;
Πώς να πει κανείς δυο λόγια μόνο για μια τόσο μεγάλη και πλούσια προσωπικότητα σε μουσικό, πνευματικό και ανθρώπινο επίπεδο… Τον γνώρισα 17 ετών σε μια παράσταση της Λυρικής και με το θράσος της νεότητας τόλμησα να του πω ότι γράφω τραγούδια και τραγουδάω. Εκείνος με τη σοφία και τη γενναιοδωρία του τα άκουσε και έτσι ξεκίνησε μια σχέση διδακτική, συμβουλευτική και υποστηρικτική. Έλεγε πως έχω ωραία φωνή και αξίζει να την καλλιεργήσω και όπως φαίνεται μετά από 37 χρόνια επαγγελματικής παρουσίας είχε μάλλον δίκιο…! Οφείλω και επιτρέψτε μου να προσθέσω ακόμη την βαθύτατη ευγνωμοσύνη μου για την γνωριμία και σχέση με τον Μίκη Θεοδωράκη ο οποίος επίσης στάθηκε ιδιαίτερα συμβουλευτικός και γενναιόδωρος. Σημαντικότατη παρουσία και επίδραση στη ζωή μου είχε και ο Νίκος Μαμαγκάκης με τον οποίο η σχέση υπήρξε σχεδόν οικογενειακή…!
Τι σας τροφοδοτεί καλλιτεχνικά;
Αυτό που με τροφοδοτεί και ως άνθρωπο. Η σχέση μου με τον Θεό και οι σχέσεις μου με τους ανθρώπους είτε είναι άμεση είτε μέσω μουσικής.
Σε μια παλιότερη συνέντευξή μας, ο αείμνηστος Θάνος Μικρούτσικος μου είχε πει: «Όταν τους παίζω τους 7 Νάνους, ο κόσμος έχει ψευδαισθήσεις. Νομίζει ότι με βλέπει. Νομίζει ότι βλέπει το πιάνο. Δεν με βλέπουν εμένα και το πιάνο, νομίζουν ότι μας βλέπουν. Γιατί από την ώρα που αρχίζω, εγώ έχω πάρει το πιάνο και ίπταμαι. Απλώς έρχομαι μετά για το χειροκρότημα». Έχετε νιώσει ποτέ κάτι τόσο «υπερφυσικό» σε συναυλία σας;
Η επιδίωξη είναι να το νιώθω όσο πιο συχνά γίνεται… όχι το να ίπταμαι όσο το να παύει να υπάρχει, να οπισθοχωρεί το εγώ ώστε να μπορούν όσο πιο απρόσκοπτα γίνεται να επικοινωνούν οι ψυχές των ανθρώπων μεταξύ τους και με το επέκεινα, να διευρύνονται τα όρια της ύπαρξης. Είναι δύσκολο γιατί οι συνθήκες δεν είναι πάντα ευνοϊκές αλλά όταν συμβαίνει είναι πραγματικά θεϊκό!
Πληροφορίες:
Στις 26-27 Αυγούστου στην Λήμνο, στα πλαίσια του Kournos Music Festival
Αρχαίο Θέατρο Ηφαιστίας
«Σπόροι σε κίνδυνο»
Συμπαραγωγή με το πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και τον Όμιλο Προστασίας Περιβάλλοντος Ανεμόεσσα
Σύνθεση: Αποστολής Κουτσογιάννης
Εκπαιδευτική, γεωπονική εποπτεία: Δανάη Σφακιανού
Ερμηνεύουν: Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος) με τους Oros Ensemble: Κωνσταντίνος Ζιγκερίδης, Βασίλης Ζιγκερίδης, Ειρήνη Κρικώνη, Αντώνης Τσαχτάνης, Καζούγιο Τσουνεχίρο
Το Κournos Music Festival συνεργάζεται με το μουσικό σύνολο Oros Ensemble, ένα από τα δυναμικότερα σύνολα κλασικής μουσικής της χώρας μας και τον όμιλο προστασίας περιβάλλοντος Ανεμόεσσα, τοποθετώντας το ζήτημα των σπόρων που απειλούνται ως κέντρο μιας νέας μορφής σύμπραξης ανάμεσα στη τέχνη και την προστασία του περιβάλλοντος.
Στον πυρήνα αυτής της σύμπραξης βρίσκονται οι τοπικές ποικιλίες σπόρων της Λήμνου, τόσο σε επίπεδο ανάδειξης τους αλλά και ως αφορμή για την παραγωγή πρωτογενούς καλλιτεχνικού έργου. Η Λήμνος, η «Ηφαίστειος Νήσος», «ο σιτοβολώνας του Αιγαίου», το πεδινότερο νησί της χώρας μας με τα ατέλειωτα σιτοχώραφα, γέννησε μοναδικές γηγενείς ποικιλίες: Θα δημιουργηθεί, λοιπόν, ένα πρωτότυπο μουσικό έργο, το οποίο θα εμπνέεται από τον ίδιο τον ήχο των φυτών, από τον τόπο στον οποίο εκείνα αναπτύσσονται και υπάρχουν.
Σολίστ θα είναι ο διεθνούς φήμης βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Η καλλιτεχνική δράση θα υποστηριχθεί από τη γεωπόνο Δανάη Σφακιανού, στοχεύοντας στην ανάδειξη παραδοσιακών πρακτικών του πρωτογενούς τομέα που συμβάλλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του ιδιαίτερου τοπίου της Λήμνου.
