Κατά τη διάρκεια των εορτών περίπου ένας στους έξι ανθρώπους μπορεί να καταλαμβάνεται από μια μελαγχολία καθώς αισθάνεται έντονη θλίψη, κούραση, δυσθυμία και καταλήγει να είναι δυσλειτουργικός στην καθημερινότητά του. Η κατάθλιψη των εορτών, γνωστή ως Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή, συμβαίνει συνήθως σε εορτές κατά τη διάρκεια του χειμώνα και περιλαμβάνει και τις διακοπές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς.
Τι συμβαίνει και μπορεί να νιώθουμε στενοχωρημένοι την περιοδο των εορτών;
Οι κοινωνικές επιταγές επιβάλουν να περάσουμε καλά και να αισθανόμαστε ευδιάθετοι επειδή απλά είναι γιορτές. Όσο αυτή η προσδοκία μάς πιέζει υπάρχει η επικινδυνότητα ενός καταθλιπτικού επεισοδίου. Κάτι τέτοιο μπορεί να ακούγεται παράδοξο σε μια εποχή του χρόνου που επικρατεί κυρίως χαρούμενο κλίμα, ωστόσο μισ τέτοια συναισθηματική κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί αν συνυπάρχουν επιβαρυντικά γεγονότα στη ζωή του ατόμου αυτή τη συγκεκριμένη εποχή. Έτσι, το άτομο αισθάνεται ενοχή καθώς δεν μπορεί να απολαύσει τις εορταστικές δραστηριότητες, βιώνει αισθήματα αναξιότητας, αναβάλλει οτιδήποτε θεωρεί εορταστική υποχρέωση, έχει ξεσπάσματα θυμού, νιώθει εξάντληση και παρουσιάζει ενδεχομένως διαταραχή στον ύπνο και τη διατροφή. Σε κάποιες περιπτώσεις η θλίψη των εορτών συνεχίζεται και με το πέρας της γιορτινής περιόδου και τότε υπάρχει η επικινδυνότητα αυτό να εξελιχθεί σε καταθλιπτική διαταραχή. Αν λοιπόν συνεχιστεί η αίσθηση της ανηδονίας και της αναξιότητας να νιώσουμε χαρά και ικανοποίηση και μετά τις γιορτές, θα πρέπει άμεσα να ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού.
Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε τη θλίψη των εορτών;
Αν νιώθουμε εξάντληση από τις ήδη υπάρχουσες υποχρεώσεις μας, καλό θα ήταν να δούμε την εορταστική περίοδο ως μια περίοδο διακοπών και ξεκούρασης και να μην αναλάβουμε την προετοιμασία μεγάλων οικογενειακών τραπεζιών. Αν οι αναμνήσεις μας από προηγούμενες γιορτές μας προκαλούν πόνο, ας “ρίξουμε” μια δεύτερη ματιά και μια δεύτερη σκέψη μήπως τις έχουμε εξιδανικεύσει. Να φτιάξουμε μια λίστα ευγνωμοσύνης με ό,τι έχουμε σήμερα καθώς και μια λίστα με τις επιτυχίες μας ακόμη και αν αυτές μας φαίνονται μικρές και ασήμαντες. Στη συνέχεια ας κατηγοριοποιήσουμε όλα εκείνα τα απλά πράγματα που ίσως δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε στην καθημερινότητά μας και να τα εντάξουμε στις ημέρες των εορτών χωρίς να έχουμε την υψηλή προσδοκία να κάνουμε κάτι πολύ ιδιαίτερο για να περάσουμε καλά. Τέλος, ας αναχαιτισουμε τα αισθήματα μοναξιάς και αναξιότητας συμμετέχοντας σε προγράμματα εθελοντικής προσφοράς, τα οποία ενδεχομένως διοργανώνονται σε πολλά και διάφορα σημεία της περιοχής μας λόγω των ημερών.
Τι σημαίνουν αυτές οι “υψηλές προσδοκίες”;
Πολλοί άνθρωποι έχουν την τάση να συνδέουν την ελπίδα για ευτυχία με προσδοκίες. Όταν εναποθέτουν αυτήν την ελπίδα σε πράγματα που έχουν τον έλεγχο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βρουν αυτήν την αίσθηση χαράς που αποζητούν. Ένα απλό παράδειγμα είναι ένας καλός καφές, που έχω την προσδοκία να με ξυπνήσει ή ένας περίπατος δίπλα στη θάλασσα που εχω την προσδοκία να με αναζωογονήσει. Όταν όμως εναποθέτουν την ελπίδα σε καταστάσεις ή σε άλλους ανθρώπους, το σύστημα καταλήγει να είναι πολύπλοκο επειδή δεν ελέγχεται. Ετσι υπάρχει περίπτωση να νιώσουν απογοήτευση καθώς συντελεί καμμία βεβαιότητα ότι κάτι καλό θα συμβεί μόνο και μόνο επειδή το προσδοκούν. Αυτο που χρειάζεται να συνειδητοποιήσουν είναι ότι η προσδοκία σε κάτι που δεν έχουν τον έλεγχο μπορεί να τους στενοχωρήσει ή να τους απογοητεύσει και όχι η ίδια η κατάσταση ή το άλλο άτομο.
