Η διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου επηρεάζεται σαφώς και από τους δυο γονείς. Η μητέρα όμως είναι το πρώτο πρόσωπο με την οποία το παιδί συνάπτει μια μοναδική σχέση. Η πρώτη κοινωνικοποίηση του ατόμου γίνεται μόλις το παιδί γεννηθεί και τοποθετηθεί πάνω στην μητέρα του και ακούσει τον χτύπο της καρδιάς της. Χρειάζεται χρόνος μέχρι να διαμορφώσει το δικό του εγώ καθώς αρχικά συγχέεται με την μητέρα του. Γι’ αυτό το λόγο σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε αποκλειστικά με την επιρροή της μητέρας στο παιδί.
Ποιοι είναι οι πέντε τύποι μητέρας;
Ο καθένας μας ανάλογα με τα βιώματά του στην παιδική του ηλικία ακολουθεί ένα μοτίβο συμπεριφοράς στην ενήλική του ζωή. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή που γίνεται γoνέας μπαίνει μέσα στο ρόλο με τη συναισθηματική κατάσταση που του επιτρέπει ο τρόπος που γαλουχήθηκε κι ο ίδιος. Πολλές οι συνιστώσες που τελικά καταλήγουν στον τύπο γονέα που είμαστε. Οι ειδικοί έχουν αποφανθεί ότι οι τύποι γονέα είναι ο επιτρεπτικός, ο αυταρχικός, ο υποστηρικτικός, ο αδιάφορος και ο επιεικής. Η μητέρα έχει πολλούς και πολύπλευρους ρόλους και γι’ αυτό είναι τόσο κρίσιμο ποιον τύπο γονέα θα υιοθετήσει. Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα σε όλους αυτούς τους τύπους είναι τα όρια που βάζουμε στα παιδιά μας. Κάθε τύπος βάζει διαφορετικά όρια ή δε βάζει καθόλου όρια. Πολλές φορές η ίδια μητέρα είναι διαφορετικός τύπος γονέα στα παιδιά της. Μπορεί στο πρώτο παιδί να εξαντλήσει την αυστηρότητά της και στο δεύτερο να είναι επιτρεπτική. Αυτό εξαρτάται αφενός από την προσωπικότητα του κάθε παιδιού, αφετέρου από τις δικές της προσδοκίες, ανοχές και αντοχές καθώς και τους μηχανισμούς που έχει αναπτύξει την πρώτη φορά που έγινε μητέρα.
Γιατί το παιδί επηρεάζεται από την μητέρα του;
Το μικρό παιδί αντιλαμβάνεται τον εαυτό του μέσα από τα συναισθήματα της μητέρας προς εκείνο. Δεν ξέρει να αγαπάει τον εαυτό του. Δε γνωρίζει ότι έχει αυτήν την επιλογή. Μαθαίνει να τον αγαπάει με τον τρόπο που το αγαπάμε. Η ευθύνη της μητέρας έγκειται στον αν το μικρό παιδί μάθει αρχικά να αγαπάει τον εαυτό του και στη συνέχεια τους άλλους γύρω του, σημαντικούς και μη. Η αυτοαγάπη λοιπόν είναι επακόλουθο της μητρικής αγάπης που πήραμε ή δεν πήραμε. Αυτή είναι και η κινητήριος δύναμη όλων που τελικά μας επιτρέπει να ζήσουμε μια ευτυχισμένη ζωή ή αντίστοιχα τροχοπέδη που οδηγεί στη δυστυχία μας. Για να βάλουμε όρια στο παιδί μας πρέπει να έχουμε κι εμείς όρια ως μητέρες.
Πώς συμπεριφέρονται οι διαφορετικοί τύποι μητέρων στο παιδί;
Στους πέντε τύπους μητέρας που προανέφερα συμβαίνουν τα εξής: η αυταρχική μητέρα είναι υπέρ του δέοντος παρεμβατική. Ενώ η ίδια δεν έχει όρια στον υπερβολικό έλεγχο που ασκεί, θέτει μη ρεαλιστικά και αυστηρά όρια στο παιδί. Η επιτρεπτική ασκεί ελάχιστο έλεγχο και μη λέγοντας εύκολα ‘’όχι’’ στο παιδί του διδάσκει άθελά της ασυδοσία. Η αδιάφορη θεωρεί ότι τα όρια δεν την αφορούν αλλά μαζί με αυτά δεν την αφορούν ούτε τα συναισθήματα του παιδιού. Η ελάχιστη αλληλεπίδραση που έχει με το παιδί του οδηγεί πιθανώς σε έναν παραβατικό ενήλικα. Η υποστηρικτική συνήθως θέτει όρια για τα οποία επιχειρηματολογεί οπότε και πείθει το παιδί να τα ακολουθήσει. Τέλος, η επιεικής όντας αρκετά αποστασιοποιημένη υποβαθμίζει το εκάστοτε θέμα του παιδιού, βάζει ελάχιστα όρια και το παιδί το εκλαμβάνει ως απόρριψη και ανταποδίδει την απορριπτική συμπεριφορά.
Πώς επηρεάζει κάθε τύπος μητέρας την ανατροφή του παιδιού;
Αυταρχική μητέρα σημαίνει ένα παιδί που έχει μάθει να το ορίζουν και να το καθοδηγούν με όχι ευχάριστο τρόπο. Ένα παιδί που συνήθως γίνεται δυσλειτουργικός ενήλικας.
Επιτρεπτική μητέρα σημαίνει ένα παιδί που δε δέχεται εύκολα το ¨όχι¨ ως απάντηση. Ένα παιδί που συνήθως γίνεται ανικανοποίητος ενήλικας.
Αδιάφορη μητέρα σημαίνει ένα παραμελημένο παιδί που έχει ανατραφεί χωρίς έκδηλο το συναίσθημα. Ένα παιδί που γίνεται εκείνος ο ενήλικας που δυσκολεύεται να εκφράσει τα συναισθήματά του και αποζητά συνεχώς την αποδοχή των γύρω του.
Υποστηρικτική μητέρα σημαίνει ευτυχισμένο παιδί. Ένα παιδί που μαθαίνει από νωρίς να κυνηγάει το δικό του μοναδικό όραμα χωρίς να κρίνεται και κυρίως να επικρίνεται. Ένα παιδί που γίνεται ένας λειτουργικός ενήλικας που επιχειρηματολογεί για τα θέλω του και επιπλέον στηρίζει τα θέλω των γύρω του.
Επιεικής μητέρα σημαίνει δυσαρεστημένο παιδί. Ένα παιδί που φαινομενικά θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένο, στην πραγματικότητα όμως είναι ένα παιδί που εισπράττει απόσταση από το γονιό του και υποβάθμιση του εκάστοτε θέματός του. Ένα παιδί που γίνεται εκείνος ο ενήλικας που ανταποδίδει επισταμένως την απορριπτική συμπεριφορά που έχει εισπράξει ως παιδί.
Ποιος είναι ο ιδανικός τύπος μητέρας;
Η υποστηρικτική μητέρα μαθαίνει στο παιδί την αυτοεκτίμηση. Μέσα από την έμπρακτη αγάπη με τα λογικά όρια που θα θέσει βοηθάει το παιδί να νιώσει ασφαλές. Το σέβεται, το στηρίζει και το υποστηρίζει στις επιλογές του, δεν ξέρει καλύτερα τα πράγματα ως ενήλικη και δεν προσπαθεί να περάσει τις εμπειρίες της στο παιδί ως δικές της. Συμμετέχει τόσο στη μαθητική ζωή του παιδιού στηρίζοντας τις κλίσεις του παιδιού όσο και στην κοινωνική του ζωή αφουγκράζοντας τις επιθυμίες του.
Πώς μπορούμε να ανακαλύψουμε τι τύπος μητέρας είμαστε;
Αξίζει να αναρωτηθούμε και να διερευνήσουμε τι τύπος γονέα είμαστε. Ξεκινάμε καταγράφοντας το χάρτη της συμπεριφοράς μας ώστε να βρούμε με ποιον τύπο έχουμε τα περισσότερα κοινά στοιχεία. Στη συνέχεια σχεδιάζουμε το πλάνο που θα ακολουθήσουμε ώστε να γίνουμε ο τύπος που επιθυμούμε ενώ παράλληλα αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες του παιδιού μας. Είναι μια εσωτερική διαδικασία που επιτυγχάνεται με απόλυτη συγκέντρωση και εμβάθυνση. Τα αποτελέσματα θα ανταμείψουν και εμάς και τα παιδιά μας.
