Ένα θέμα που είναι επίκαιρο ενόψει καλοκαιριού είναι οι διακοπές με τον/την σύντροφό μου. Όταν οι απόψεις και τα γούστα συγκλίνουν τα πράγματα είναι πιο διαχειρίσιμα. Τι συμβαίνει στις περιπτώσεις που άλλα ονειρεύεται ο ένας και άλλα ο άλλος; Μικροδιαφωνίες του χειμώνα γιγαντώνονται και φαντάζουν αξεπέραστες. Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότεροι θεωρούμε τις καλοκαιρινές διακοπές τόσο σημαντικές που παίρνουν μια ψυχαναγκαστική διάσταση μέσα μας. Έναν ολόκληρο χειμώνα περιμέναμε αυτές τις διακοπές και ιδιαίτερα την μετά κορονοϊού εποχή έχουμε κάνει πολλή υπομονή και πολλά σχέδια. “Βουνό ή θάλασσα, κοσμοπολίτικος προορισμός ή ερημονήσι, κάμπινγκ ή ξενοδοχείο, με παρέα ή χωρίς” , είναι μερικές από τις διαφορετικές επιθυμίες ενός ζευγαριού. Αυτό που παρατηρούμε εδώ είναι ότι οι επιλογές έχουν ένα δίπολο τύπου “άσπρο ή μαύρο”. Διαφωνίες τέτοιου τύπου φαντάζουν αξεπέραστες. Ένας τρόπος για να βρούμε τη χρυσή τομή είναι σε πρώτη φάση να ελέγξουμε μέσα μας πριν επικοινωνήσουμε την επιθυμία μας αν όντως είμαστε τόσο κάθετοι στη γνώμη μας. Να βρούμε δηλαδή αν πρόκειται για ουσιαστική επιλογή ή αν πρόκειται για εμμονή. Αν για παράδειγμα δεν θέλουμε εμμονικά να πάμε διακοπές με παρέα ή αντιπαθούμε εμμονικά το κάμπινγκ ή το αντίθετο. Για να απαλλαγούμε από τις ενδεχόμενες δυσάρεστες επιπτώσεις των εμμονικών μας ιδεών υιοθετούμε επαναληπτικές συμπεριφορές ή πράξεις, τους λεγόμενους καταναγκασμούς.
Τι συμβαίνει με τις εμμονικές μας επιθυμίες;
Για να ανακουφιστεί το άτομο από το βάρος των εμμονών παγιδεύεται σε έναν κύκλο καταναγκασμών, που σχετίζεται με επιμονή στις επιλογές του. Πρόκειται για παγίδα που αν συνοδευτεί με την απώλεια ελέγχου το άτομο βιώνει αγωνία ότι δεν θα ικανοποιηθεί και δεν θα ευχαριστηθεί και παρεμποδίζεται έτσι η ουσιαστική επικοινωνία των επιθυμιών του. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν αν αρχικά πρόκειται για εμμονική επιθυμία. Σε αυτή την περίπτωση συμβάλλει και η ψυχαναγκαστική διάσταση που παίρνουν οι διακοπές μέσα μας, ως “ιερές”, και η διαφωνία γιγαντώνεται.
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε οπτική;
Τα όρια είναι εκείνο το ευαίσθητο σημείο που όταν το υπερβούμε δεν νιώθουμε ασφάλεια, ηρεμία κι ευχαρίστηση. Είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά μας ώστε να αλληλεπιδρούμε με τους άλλους ανθρώπους με ασφάλεια και άνεση διατηρώντας την ψυχική και συναισθηματική μας υγεία. Τα όρια πρέπει να τα θέτουμε στην επικοινωνία και στην πράξη υποστηρίζοντας με τη συμπεριφορά μας αυτό που μόλις επικοινωνήσαμε. Διακρίνουμε τρία επίπεδα ορίων: τα διάτρητα, τα άκαμπτα και τα υγιή. Στην περίπτωση των διακοπών τα υγιή όρια είναι ο δίαυλος επικοινωνίας με βάση τα ψυχικά μας αποθέματα όπου η αλληλεπίδραση με τον/την σύντροφο γίνεται με γνώμονα τις αντοχές μας. Τα υγιή όρια απαιτούν σαφήνεια και επικοινωνία. Δεν περιμένουμε να φανταστούν και να καταλάβουν οι σημαντικοί μας άλλοι πόσο αντέχουμε. Επιβάλλεται να το επικοινωνήσουμε με σαφήνεια και αγάπη. Τα διάτρητα όρια μας εξαντλούν και τα άκαμπτα μας απομονώνουν. Τα υγιή όρια μας προστατεύουν από συναισθηματική και ψυχική εξάντληση κι έτσι οι καλοκαιρινές διακοπές από πηγή συγκρούσεων μετατρέπονται σε πηγή επικοινωνίας με βάση την διεκδικητική συμπεριφορά και όχι τον θυμό.
Τι μπορούμε να κερδίσουμε με την διεκδικητική συμπεριφορά;
Ο θυμός είναι συναίσθημα και η επιθετικότητα είναι συμπεριφορά. Η διαχείριση θυμού συνδέεται με τον τύπο συμπεριφοράς που επιλέγουμε να υιοθετήσουμε. Υπάρχουν τρεις τύποι συμπεριφοράς: η επιθετική, η παθητική και η διεκδικητική. Στην επιθετική συμπεριφορά το άτομο δεν ενδιαφέρεται για τα δικαιώματα των άλλων και είναι επικεντρωμένο στην υπεράσπιση των δικών του. Στην παθητική συμπεριφορά το άτομο υπερασπίζεται τα δικαιώματα των άλλων και όχι τα δικά του και στην επιμονή του να ευχαριστεί τους άλλους δεν λέει «όχι» υποχωρώντας συνήθως εις βάρος του ίδιου του εαυτού. Στην παθητική συμπεριφορά το άτομο θυματοποιείται και νιώθει τελικά οίκτο για τον εαυτό του. Τέλος, στη διεκδικητική συμπεριφορά το άτομο νιώθει ίσος με τους άλλους και υπερασπίζεται με το ίδιο σθένος αμφότερα τα δικά του δικαιώματα και των άλλων. Στη διεκδικητική συμπεριφορά το άτομο συνδιαλέγεται με επιτυχία, έχει αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό και εκδηλώνει εκτίμηση και σεβασμό και στους άλλους. Με την διεκδικητική συμπεριφορά επικοινωνώ ότι δεν μου αρέσει το κάμπινγκ αλλά συμφωνώ να πάω τις μισές μέρες με την συμφωνία ότι τις υπόλοιπες θα πάμε σε ξενοδοχείο. Συμπερασματικά, η απολυτότητα δεν εξυπηρετεί στις δραστηριότητες της ζωής μας που μοιραζόμαστε με τον/την σύντροφό μας.
